به لطف سایت صبحانه که عمرش دراز باد به این گزارش خواندنی برخوردم از گفتگوی خانمی ناصری نام با نادر ابراهیمی مردی مردستان در ادب و داستان و فیلم و تحقیق: یادم تو را فراموش. خاطره سالها پیش خودم را زنده کرد که در هیات روزنامه نگار و در واقع برای کسب فیض و آشنایی از نزدیک سه شنبه شبی به خانه اش رفتم (این لطف کار روزنامه نگاری است که همیشه می توانی به محضر کمیابان و نادران راه یابی و لذت حضور آنها را با دیگران تقسیم کنی. روزنامه نگاری که آدم شناس نباشد نباشد به). می گفت

به هدایت مهدی کاتب کتابچه که از محمد رضا نیکفر سخن گفته بود ( در : نقد فلسفی روشنفکری دینی ) مقاله “ذات یک پندار” را خواندم. از نیکفر مقالاتی دیده بودم اما نمی دانستم فیلسوف است. ولی مهدی می گوید هست. فکر کردم این مقاله فیلسوفانه گمشده ای را به من نشان خواهد داد که می جستم تا ببینم چگونه می توان سحر سروش را باطل کرد یا آنها که مدعی آن اند چه خوانده و می خوانند که سخن های سروش را یاوه و بی معنا می بینند و کوشش او را همه باطل می شمرند. اشتباه کرده

عباس هم نتوانست در برابر وسوسه وبلاگ مقاومت کند. هر چه نباشد کار نوشتن است کار وسوسه گر نوشتن. و چگونه کسی مثل عباس می تواند در برابر وسوسه نوشتن و دعوت به نوشتن مقاومت کند. او که همه عمر در کار ارتباط برقرار کردن از راه نوشتن و انتشار دادن کوشیده است چگونه از این راه نو چشم بپوشد این ارتباط بی واسطه که هنوز جوهر قلم خشک نشده خواننده آن را خوانده است. مطلب اولی که در حضور خلوت انس نوشته است مرا یاد سالهای انقلاب می اندازد و بیانیه های سیاسی و مقالات مجله کانون نویسندگان و

یک چشمانت را می بوسم که گریسته اند برای عشق لبانت را که سکوت کرده اند برای عشق و گونه هایت را که از عشق داغ است برای دل بیتابت اما چه می توانم کرد جز دوست داشتن تو دو ماه نیمه تمامدر آسمان شب پاییزنیم دیگرش در سرزمین تو می تابداما دل من تمامهمانجالابلای درختانی خانه کرده است که پنجره تو را در قابی سبز گرفته بودند سه سیبی بالای سر ما باغ خاموش قالیچه را شعله ور کرده است بستر ما رو به پنجره ای است که از باران سمرقند خیس است در بهشت کوچک تو مهمان امو

سعید امروز سوانح احوال مختصر اما لطیفی نوشته است در فل سفه در باره دنیای اهل اندیشه ایرانی که با اشارت بلیغی به فاطمه دخت نبی همراه است: بانوی بهشت. آنچه او در باره دینداری و بی دینی خود نوشته است شرح حال معنوی همه ماست. فعلا همین اشارت تا بعدتر که باز بر سر این بازآیم.

به نام خدا سیاه نامه تر از خود کسی نمی بینم / چگونه چون قلمم دود دل به سر نرود مکن به چشم حقارت نگاه در من مست / که آب روی شریعت بدین قدر نرود تو کز مکارم اخلاق عالمی دگری / وفای عهد من از خاطرت بدر نرود جناب آقای سروش، من رنجنامه نمی نویسم شاید برای اینکه نمی دانم خطاب به که بنویسم. نومیدی و ناخشنودی شما را درک می کنم اما نمی دانم اگر بار رای میلیونها مردم و آرمانهای آنان بر دوش شما بود چه کرده بودید. من بهرحال نمی توانم ناامید باشم گرچه امیدی

در ظرف یک هفته دو خبر مشابه رسید که آمریکاییها دارند در دوشنبه و کابل دانشگاههایی تاسیس می کنند که آموزش در آنها به انگلیسی است و زیر نظر استادان بین المللی: “اداره توسعه تجارت امریکا در نظر دارد پوهنتون یا دانشگاه امریکایی در افغانستان تاسیس کند. کار مطالعه امکانات تاسیس این دانشگاه با عقد قرار داد آغاز شد. محمد شریف فایض وزیر تحصیلات عالی افغانستان آغاز کار این دانشگاه را زمینه بوجود آمدن رقابت و جلب متخصصین وکادرها از خارج و تربیه کادرهای جدید در داخل افغانستان می داند.” خبر دانشگاه آمریکایی در دوشنبه تاجیکستان از این هم جدی

سعید در فل سفه مطلبی نوشته در باره حجاب و امنیت که من چند کلمه ای در باره یک پاراگراف آن می نویسم. او می گوید:”امنیت برای انسانها در هر مکانی و زمانی مسئله است. اما همه‌ی جوامع به شیوه‌ی یکسانی با این مسئله برخورد نمی‌کنند. مثلاً، وجود ناامنی، در امریکا، سبب آن نمی‌شود که کسی برای خانه‌اش دیوارهای بلند بکشد، شیشه‌های پنجره را با نرده‌های آهنی بپوشاند، بر فرمان خودروی خود قفل و زنجیر بزند، درهای چوبی آپارتمان را با حفاظی آهنی بپوشاند و زنجیری بزرگ با قفلی آهنی بر آن آویزان کند! چندین پرده بر پنجره‌ها آویزان باشد

نوشته علی ماندگار بعد از ظهر یکی از روزهای داغ تیر ماه ۷۸ در دفتر خبرگزاری رویتر در تهران ، یک عکاس ایرانی ( … ) ، که در جستجوی کار با حقوق ارزی بود ، عکس احمد باطبی با پیراهن خونین او را بر روی میز جاناتان لیونز خبرنگار موسسه رویتر گذاشت . لیونز سعی کرد خود را نسبت به عکس مزبور بی تفاوت نشان دهد و گفت حاضر است عکس و کلیه حقوق آن را با قیمت ۱۰۰ دلار خریداری کند. البته اضافه کرد که اگر رویتر از عکس های تو خوشش بیاید ، تو را استخدام خواهد

در ماورای عشق تنفس می کنم در فضایی که اشیا رنگهای عجیب می گیرند و غزل به کتیبه ای سنگی در زبانی خاموش تبدیل می شود زیر خاک ماهی های طلایی کوچک به ریشه های بوته نزدیک خیره مانده اند در اینجا نه تاریکی اندوه است و نه عصرهای بیتابی و روشنایی صبحی تازه دمیده بی هیچ شتاب آرام آرام دامن می گیرد از دور دستها هنوز زنی با صدایی محزون می گوید “باید باید باید دوست بدارم” و از صداش لاله ای سیاه جایی خارج از چهار فصل روییده است. از : هزاره سوم

فیلم “سرپیکو” را می بینم. شاید بنوعی یادآور آرمانهای فراموش شده نسلی شورشی است که در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی همه جای جهان میدان فعالیت اش بود. نسلی که من هم از آخرین نماینده های آن متاثر شدم و هنوز هم نتوانسته ام گریبانم را از نوع بینش و منش آن رها کنم. برای همین تنهایی سرپیکو را و سر ناآرام او را در جهت مبارزه اجتماعی درک می کنم. اما آنچه روزها پس از دیدن سرپیکو آزارم داده است یا مشغولم داشته این است که ما نسل ایمان بودیم و عشق و ایثار و رسالت . بدون اینها

می خواستم از یادداشت های چهار سال پیش خود در حال و هوای تیر ماه ۷۸ چیزهایی را نقل کنم. خوب است که گاه چهره خود را در آیینه تاریخ نزدیک و دور ببینیم. اما آن یادداشتها حالیه با من نیست. در فرصتی دیگر شاید پاره هایی از آنها را اینجا نقل کردم. اما می توانم به یاد آورم که چه روزها و ماههایی می گذشت. مردم هنوز پر امید بودند به اینکه تحولی ایجاد خواهند کرد. چهره جامعه جوان ایران پرخون و پرنشاط بود. اما خیلی زود توهم زدایی شد. کار به این آسانی ها هم نیست. ما جوان

روزی دراز گذشت که به شبی پرگفتگو ختم یافت. کنفرانس دموکراسی برای ایران جمع خوبی از روشنفکران خارج کشور را دور هم جمع کرده بود. از آشوری و آجودانی تا پرهام و طهماسبی و بهبودی و دستمالچی. گروه چپ ها هم از طیف های مختلف. بهنود و نگهدار را هم دیدم که در جمع مستمعان بودند اما ساکت ماندند. حرف هایم را از آنچه گذشت جداگانه خواهم نوشت اما برایم جالب بود که که دیدم به روشنی فاصله ای افتاده است میان بچه های قدیمی چپ و واقعیت های سیاسی ایران در نظر و اندیشه عمل. چپ ها زیاد حرف

با سعید که فل سفه را می نویسد دوشینه گفت و گو می رفت. سعید مرد آکادمی است و نگران خطا و لغزش. میان صحبت ها گفت که خوبی روزنامه و مجله این است که سردبیری هست و آدم می داند نوشته اش را یکی دیگر پیش از چاپ می خواند ولی وبلاگ اینطور نیست. ازینجاست که آدم ممکن است چیزی بنویسد و فردا پشیمان شود. پشیمان شدن فردا را حالیا کنار می گذارم. اما این درست است که وبلاگ ها سردبیر ندارند. به نظرم حسین درخشان با آن نام عجیب برای وبلاگش آگاهانه یا ناآگاه به قلب ماجرا اشاره

همین که گمان می بریم عقل میراثی ما کرانمند است و عقل غربی بیکرانه خود اولین نشانه گریز از خودی است که نمی شناسیم به سوی بیگانه ای که گمان می بریم خواهیم شناخت. آواره میان دو دنیا. عرفان که من می گویم فقط یک پسند شخصی نیست. نوعی روش است در اخلاق و شناخت و در تلائم زیستن با خود و فرهنگ خویش و جهان نو به نو شونده. و این فارغ از تجدد است. به جای تجدد هم نمی نشیند جای آن را هم تنگ نمی کند. حقوق و فلسفه و علوم انسانی هم نیست البته و چنین

من نخست مایلم توجه دوستان را به قطعه ای جلب کنم از یک خردورز معاصر که جانش را هم کارمایه خرد کرد و در پاکی و صداقتش شک و شبهه نیست اما … بهتر است اما را بعد از خواندن این قطعه طرح کنم: “آن ستایش ها که حافظ از باده کرده و چنین وانموده که باده رازهای سربسته را می گشاید و نادانستنی ها را دانسته می گرداند جز یاوه گویی نیست. هر کسی حق دارد حافظ را تنها به نام این شعرهایش دیوانه یاوه گویی شناسد.” این سخن عاقلانه ای است ظاهرا که بر ستایش باده خرده می

صف بندی روشنفکران یک بار دیگر آغاز شده است. با حرف ها و بحث هایی که در مقابل سروش مطرح می شود یاد دعواهای رو در روی و بیشتر پشت سر آل احمد می افتم و بعدها شریعتی. روشنفکران بریده از مذهب و سنت تا اندک ضعفی و تاملی در مباحث حلقه روشنفکران دعوت کننده به سنت و مذهب می یابند یا تردیدی در فضای اجتماعی حرف آنها حس می کنند فکر می کنند وقت مناسبی پیدا کرده اند برای تشدید فضای مقابله با دعوت آنها. حالا تبر برداشته اند به جان عرفان و میراث فکری و فرهنگی عارفان (

دوست من مهدی خلجی معتقد است که راهی ازدرون سنت برای شناخت آن وجود ندارد و تنها راه شناخت آن دانش های مدرن است. اصولا به نظر او “هر تلاش فکری که مدرن نباشد محکوم به شکست است”. او فکر می کند که :”اگر سنت ما توانایی انتقاد از خود را داشت، پویا می شد، گره های خود را می گشود، تفکری به سامان می آفرید و در پی آن جامعه ای با سازمان سیاسی و اجتماعی و اقتصادی بهینه و توانمندی می ساخت. فرصت سنت برای این کار چند سده ای است که سوخته است.” ادعای من اما آن

حافظه تاریخی هم انبان قصه ها و اوسانه های عوام است و هم حکمت عامیانه ای که مبتنی بر تجربیات تاریخی دور و نزدیک است. چه بخواهیم چه نخواهیم این حافظه وجود دارد و ازآن عامه مردم است اصلا، گرچه نخبگان در آن تاثیر دارند چرا که در شکل گیری وجدان عمومی نقش دارند. تمام آثار شاهنامه ای ما و همان تاریخ بیهقی ما و هزاران کتاب قصه و غزل و حکایت و مثنوی و پند و تاریخ به شعر و به نظم خاصه پرخوان ها از این کتب و نقالی شده ها از این قصص در ساختن حافظه تاریخی

نظر محقق داماد در باره کفر داستان کفر و ایمان را دگرگون می کند.در سالهای اخیر نظرات نواندیشانه او و مجتهد شبستری در کنار آرای سروش و دیگر روشنگران دینی نشسته است و چهره انسانی تری از دین معرفی کرده است. من خود طرفدار آنم که قرآن را همچون کتابی از اصل های پایه در شناخت انسان و جامعه از چشم خداوند ببینم. تلقی قرآن چون کتاب کن ها و نکن ها تلقی دیگری است. در معنای کفر بسیار شنیده ایم که مثلا کافر آن است که نبوت را انکار کند یا خدا را قبول نداشته باشد یا اسلام را

پیام دکتر یاحقی پای مطلب پیشین حسابی پریشانم کرد. تا شب که به خانه بازگشتم حال خود را نمی فهمیدم حواسم پرت بود. چند خبط کاری کردم که به دوباره کاری ناگزیرم کرد. از فکر مایل هروی بیرون نمی آمدم. آخر از دست شدن سوی چشم کاری نه آسان است. آنهم برای مردی مردستان در کار کتاب و خواندن و پژوهش. از دست دادن چشم می دانی یعنی چه؟ آیا مایل نابینا شده است؟ نتوانستم و نمی توانم به خود جواب مثبت دهم. مثل اینکه خبر مرگ عزیزی را به تو داده باشند و نخواهی و نتوانی باور کنی. برای

امشب یاد دو رند خراسانی کردم. مهدی اخوان که “عاشقانه ها و کبود”ش را می خواندم و نجیب مایل هروی از گوشه گیران سختکوش و خراسان شناس. اخوان مرا برد به سالهای پیش و دورتر و دورتر. نسل او تجربه های شگرف کرد و جهان دیگری داشت. جهان کشف ذهن و زبان نو خیال های نو جسارت های تازه در عشق و سیاست و حکمت رندانه ایرانی. او و شاملو و فروغ هریک مظهری شدند از ما با جامعیتی کم نظیر از همه آنچه ما هستیم از کفر تا دین از غرور تا حسرت از خواهش تا بی نیازی از

آیا دوره معجزه به پایان رسیده است؟ می گویند از وقتی انسان متمدن شد “کتاب” فهم شد و دیگر معجزه ضرورت نداشت. چه حرف بی پایه ای! اگر من احساس کنم مثل یک انسان ابتدایی به معجزه نیاز دارم ملموس و نامجرد و عینی و آشکار چه خواهد شد؟ من نمی توانم بفهمم چرا معجزه دیگر نباید صورت گیرد. بخشی از وجود من انگار همواره بدوی باقی می ماند و سرکشی اش و ناپختگی و گستاخی ماقبل تمدنی اش فقط با معجزه مهار می شود. مثل سرد شدن آتش عظیم بر ابراهیم. تازه مگر ابراهیم نبود که مرغان را سر

مراقب باشاز اندازه بیشنزدیکتر نیاییترسم که بسوزانیسرپناه سکوت مرا اما چندان دور نیز مرو(برایت دلتنگ می شوم)بدون تو آتشی نیستو من غرق می شوم در لجه های تاریکی ترجمه از : به زبانی بیگانه

دانه ای در خاک باغچه ریشه می دواند در سکوتبه انتظار بهارپرندگانیدر قلب تاریکی می خواننددر سکوتنگاه کن به رودخانه سارایووکه می گذرد با درددر سکوت آتش زرتشتمی سوزددر سکوتجنگلهای لبنانبازگشت شاه سلیمان را انتظار می برندزیر چتر سکوتمریم نمی خواهد سخن بگویدروزه گرفته استروزه سکوت در سرپناه سبز خود من گوش سپارده امبه صدای سکوت  از : به زبانی بیگانه (شعرهایی به زبان انگلیسی) هبوط فرشته از مجموعه: مرگ در زندگی

سعید پای مطلب غریزه ارتباط نوشته است: روحانیون نیازی ندارند بنشینند پشت کامپیوتر و مطلب بنویسند و صفحه وب طراحی کنند. آن قدر پول دارند که کسی دیگر این کارها را برایشان انجام دهد. در ضمن کاسبی آنها بدون ارتباط لنگ است بنابراین ارتباط با دیگران برای آنها غریزی است چون نان شان در همین کار است. پس مسئله اصلا به مردم دوستی یا عشق به ارتباط با دیگران وابسته نیست. در واقع سعید می پذیرد که غریزه ارتباط روحانیون قوی است اما دلیل آن را کاسبی آنها می داند و اینکه نانشان در همین ارتباط است. من مخالفتی ندارم

باد و باران و تگرگهیچ کس نیست ولی کین همه قافیه را از زمین جمع کند– سهراب سپهری این عکس از اولین مجموعه ای است که در ۱۹۹۸ در اینترنت منتنشر کردم به لطف و تشویق دوست عزیزم جهانشاه جاوید که پیش از همه ما به اهمیت اینترنت پی برد و سایت ایرانیان را پایه گذاشت. لینک هایی به چند مجموعه دیگر هم در لینکستان گذاشته ام که بیشتر به سفرهای من به آسیای میانه مربوط می شود: “مثل نان سمرقندی” و “بهشت تقسیم شده” از آن جمله است.

بسیار چیزهاست که ما در باره اسرائیل نمی دانیم. کلیشه های خبری رسانه ها به ما تصویری ارائه می دهد که نشان چندانی از تنوع واقعیت های در جریان ندارد. یکی از تکان دهنده ترین چیزها در ماجرای اسرائیل با فلسطینیان حال و روز خانواده هایی است که فرزندانشان را از دست می دهند ولی از آن تکان دهنده تر آن که گروهی از پدرو مادرهای اسرائیلی تصمیم گرفته اند که با پدرومادرهای فلسطینی متحد شوند و در مقابل سیاست نابود کننده و ضد انسانی دولتمردان خود بایستند. شاید باورتان نشود ولی آنها پدرو مادر جوانانی هستند که دست به

یک. درد اول او را نمی شناسیداو را که جان به عشقداده استو با گامهای بارانی اشدر کوچه های خیس سفرهای انزواگم شده است. “ای تن سبز دیوارهای کهنه ای که بوی گیاه و خاک می دهید!مرا پناه دهیدچون سرگشته برگی که از خاطرات پاییزی هراسان است.” تنها نصیب تو تماشا بود ای نگاه سوخته! “ای هستی پریشان باد!بر این التهاب فسرده اینک نوازشی.” دو. رو به تهی او را نمی شناسیداو را که گاه عبور به جویباری ساکت می مانستاما تمام روانشتعبیر آبی دریا بود.“تشنه ای نبودو گرنه آبچگونه در حسرت کوزه هاتانسوخت؟” پنجره ها رو به تهی باز

قصد طرح یک بحث مدرسی در باره حافظ را در اینجا ندارم ولی چون گفت و گویی بین من و داریوش رفت در باره حافظ و آنچه درملکوت نوشته است در این باره، گذرا چند نکته ای که به نظرم بنیادین می رسد یا بنیاد نظر مرا در باره حافظ می سازد اینجا می آورم. من آن زمان که “کتاب پاژ” در مشهد به همت دکتر یاحقی در می آمد مقاله ای نوشته ام(: فردوسی و چهار برادر فرهنگی او – در شماره هفتم) که سیری است در تاریخ شعر کلاسیک ایران تا جامی و آنجا توضیحات بیشتری در شرح