من نمی دانم کرباسچی مشاور مطبوعاتی دارد یا نه و برای مصاحبه امروزش با برنامه ۶۰ دقیقه بی بی سی فارسی با کسی مشاوره کرده بود یا نه اما اگر من جای او بودم مصاحبه نمی کردم و یا در باره نحوه مصاحبه پیش از ضبط دخالت می کردم. دوستان من در بی بی سی یک خطای ادیتوریال را به نام خود ثبت کردند که ناشی از ساده انگاری نسبت به یک مساله ملی در ایران است. مصاحبه با کسی که به سمت معاون اول یک نامزد ریاست جمهوری انتخاب شده مقدمات و تشریفاتی دارد و راهکاری که در این مصاحبه دیده نشد. سوال اول موضوع انتخاب معاون اول را که خود خبر مهمی است نادیده می گیرد و از کرباسچی می پرسد آیا کسان دیگری هم غیر از شما برای شرکت در کابینه احتمالی آقای کروبی مشخص شده اند؟ انگار که از یک مساله بدیهی صحبت می کنیم و همیشه معاون اول انتخاب می شده و خود خبر مهمی نیست. بعد که کرباسچی خواسته یا ناخواسته وارد بحثی غیرضروری در باره نام آوردن از تعدادی دیگر از شخصیتهای سیاسی تیم کروبی می شود که ممکن است وزیر شوند مجری دوباره می پرسد: خب اگر قرار باشد کروبی وزرای کلیدی را تا قبل از انتخابات معرفی کند تکلیف مشاوره با رهبری چه می شود. نظر رهبری پرسیده شده است؟
به نظر من خطا کاملا واضح است. برنامه خبری بی بی سی بدون اینکه به اصل خبری که اتفاق افتاده بپردازد یعنی انتخاب معاون اول برای یک نامزد انتخاباتی ترجیح می دهد وارد فرضیات آینده شود. این خطا به چه معنا ست؟ به نظر من دوستان ما اهمیت خبر را نگرفته اند. رویه انتخاب معاون اول کاملا تازه است و پیش از این فقط در یکی دو مورد اتفاق افتاده است.* و هنوز به رسمی رایج به عنوان بخشی از کمپین انتخاباتی تبدیل نشده است. اگر دوستان بی بی سی همین نکته را گرفته بودند می توانستند حسابی روی آن کار کنند: چرا این روند تازه ایجاد شده است؟ چنین تحولی معنایش چیست؟ چقدر این نوع تحولات نگاه ایرانی ها را به جریان انتخابات امریکا بخصوص انتخابات اخیر دوره اوباما نشان می دهد (مثلا یادآور می کردند که محسن رضایی هم گفته است می خواهد وزیر خارجه ای از زنان داشته باشد به تاسی از هیلاری کلینتون و طرفداران موسوی هم خانم رهنورد را با میشل اوباما مقایسه می کنند)؟ فرق این معاون اول در ایران با آن معاون اول در امریکا چیست (و مثلا نقش حزب در آن)؟ تاثیر این موضوع در مردم چه می تواند باشد؟ بعد در مورد خود کرباسچی: اهمیت این انتخاب در نظام سیاسی ایران چیست؟ کرباسچی چه سوابقی دارد؟ چرا در کنار کروبی قرار گرفته است؟ این چقدر به کمپین کروبی کمک می کند؟ چقدر ممکن است رقبا را برآشوبد و به تخریب وادارد؟ و بسیار نکته های کوچک و بزرگ دیگر.
متاسفم اما وقتی رسانه مهمی مثل بی بی سی اینقدر لاقیدانه وارد چنین خبری می شود و به نازل ترین وجهی آن را تمام می کند و قادر نیست نه اطلاع رسانی درستی بکند و نه تحلیل بجایی ارائه کند چاره ای نیست جز گفتن. این را برای آن می نویسم که همه بدانیم خطا و غفلت های انتخاباتی می تواند تاثیرات منفی جبران ناپذیر داشته باشد یا دست کم ابزار رسانه را بشدت کند و بلااستفاده کند. از آن طرف آقای کرباسچی می توانست از چنین مصاحبه ای خودداری کند و یا به مصاحبه کنندگان یادآوری کند که موضوع را باید در شان اهمیت خبر تنظیم و ارائه کنند و گرنه کل کار لغو و بی معنا می شود. می فهمم که در نداشتن رسانه ای که در سطح ملی قابل دریافت باشد کرباسچی ناگزیر فکر کرده است از بی بی سی استفاده کند. اما من اگر جای کرباسچی بودم یکی دیگر از اعضای تیم کروبی را به جای خود برای مصاحبه تعیین می کردم. اگر بی بی سی نمی تواند ارزش مصاحبه شونده را به جای آورد نباید به هر شیوه مصاحبه ای تن داد مصاحبه ای که نه لید درستی دارد نه سوال درستی می پرسد و نه اهمیت خبر را بجا می آورد و برای کسی که به سمت معاون اول انتخاب شده روی مصاحبه اعلام همان خبر کپشن معرفی اش را «مشاور عالی کروبی» می گذارد! – در برنامه ای که امشب دیدم خطاهای دیگری هم بود که وارد آن نمی شوم. ولی از دوستان ام می پرسم: اگر رسانه در بحران و هیجان نتواند کار خود را بدرستی و به نحو احسن انجام دهد چقدر «رسانه» خواهد بود؟**
به نظرم سوال و جواب در باره دیگر اعضای کابینه کروبی هم از اساس نادرست است. این بحث را که در مطبوعات ایران هم می آید و امشب هم کرباسچی داشت وعده اش را می داد باید متوقف کرد. اینکه تیم مشاور کروبی چه کسانی هستند خوب است که همه جا گفته شود اما کابینه مساله ای نیست که بتوان از الان اعلام کرد. این کار به روزهای بعد از انتخابات و لابی کردن با مجلس و رهبری و دیگر نیروهای موثر وابسته است و نباید به خطای اعلام اسامی تن داد وقتی که صد در صد نمی توان اطمینان داشت که همان اسامی در کابینه احتمالی وارد خواهند شد. انتخابات مساله انتخاب رئیس جمهور است و نه کابینه. این بار اضافی را نباید الان برداشت. اعلام معاون اولی هم خوب است و سیمای روشن تری از نامزد انتخاباتی و سمت و سوی نیروهای سیاسی او می دهد. اما بهتر است در این روزها فکر و ذکر کوشندگان تغییر به انتخابات باشد نه تعیین کابینه.
————–
* اشاره من به اولین بودن در ویرایش قبلی این یادداشت دقیق نبود و با تذکر دوستان – کامنتها را ببینید- تصحیح شد.
** برای اینکه از جاده انصاف بیرون نیفتاده باشم باید بگویم هروقت فرصت کنم بیننده برنامه خبری ۶۰ دقیقه هستم و معمولا نیم ساعت اول آن را دنبال می کنم و می پسندم. اشاره من نباید تعمیم داده شود. دوستان زحمت زیادی برای کار خبری می کشند که با مشکلات اش بیگانه نیستم. و مثل هر برنامه دیگر گاهی خیلی خوب است و گاهی هم عادی است و بعضی مواقع هم دچار مشکل می شود. سندروم آخر هفته هم بی تاثیر نیست.