ارزش سازش
متأسفانه ساختار حاکم بر سیاست ایران چه در داخل و چه در خارج، چنین است که با مفهوم سازش بیگانه است. و با هدف پیروزی و پیشروی وارد میدان می شود. ولی در مواجهه با مشکلات، شکست و عقب نشینی را بر سازش و توافق ترجیح می دهد. زیرا پذیرش اصل سازش [در هر زمینه ای] را به نوعی خط قرمز تلقی می کند. مطالعه ادبیات رسمی ایران موید این ادعاست. بنابر این می توانم حدس بزنم که این پرونده مستقل به این که به شورای امنیت برود یا نرود، احتمالاً به هر چیزی ختم می شود الا به سازش و اگر به سازش ختم شد، در این صورت شاهد عصر جدیدی در سیاست کشورداری ساختار قدرت در ایران خواهیم بود.
اگر ایران طرح روسیه را نپذیرد چه راه هایی در برابرش وجود دارد؟
راه های بسیار وجود دارد. مشروط به این که کلمه “ایران” در پرسش شما به معنای کامل و دقیق تعریف شود. ایران یعنی ۷۰ میلیون نفر جمعیت با قدرت بالقوه اقتصادی و فرهنگی و سیاسی و حتی نظامی گسترده. چنین ایرانی اگر یک دولت منبعث از اراده ملی داشته باشد و تمام شهروندان آن حقوقشان به شکل معقولی رعایت شود، و دموکراسی در حداقل های لازم در آن برقرار شود، آزادی های سیاسی و بیان وجود داشته باشد و خواست مردم رعایت شود، چنین ایرانی طبعاً در سیاست خارجی خود از یک سو واجد قدرت قابل توجهی خواهد بود که کشورهای دیگر نمی توانند آن را از حقوق اولیه اش محروم کنند. از سوی دیگر، مذاکره کنندگان چنین دولت مردم سالاری به واسطه لیاقت و متعهد بودنشان هم از توانایی کافی برای دفاع از منافع ملی برخوردارند و هم انگیزه های کافی و لازم را برای تحقق این هدف دارند.
اما اگر کلمه “ایران” در پرسش شما به ساختار قدرت در وضع موجود برگردد، راه های قابل توجهی پیش پای آن وجود ندارد. البته تا وقتی که خزانه دولت از جیب ملت و ثروت خدادادی نفت بی حساب و کتاب پر می شود، اصحاب قدرت در ایران چندان در بند پیامدهای تصمیماتشان نیستند. اما روزی که این کفگیر به ته دیگ خورد قضیه فرق خواهد کرد.
اظهارات مکرر آقای احمدی نژاد در خصوص اسراییل چه تأثیری بر مذاکرات هسته ای دارد؟
از همان ابتدا که این اظهارات عنوان شد اعتقاد داشتم که با دقت و حساب زده شده است، زیرا پاسخ دادن به مطالبات مردم بر اساس شعارها و وعده های داده شده در انتخابات امری غیر ممکن است و چاره ای جز طرح مسایل تند خارجی و منتقل کردن مسایل از داخل به خارج وجود ندارد. ضمن این که آنان اعتقاد دارند بهترین دفاع، حمله است و این حمله موجب خواهد شد که طرف مقابل عقب نشینی کند. البته من با این استدلال چندان مخالف نیستم. اما معتقدم که مصداق آن اشتباه گرفته شده است، ایران فعلی و صاحبان قدرت آن در وضعیتی نیستند که این استدلال برای آنان جوابگو باشد. چنین اقدامی نوعی فرار به جلو است که بیشتر با وضعیت کنونی ما انطباق دارد و در نتیجه این اظهارات تأثیرات منفی تری بر پرونده هسته ای ایران می گذارد و اهداف تعیین شده آن را تأمین نمی کند.
———
* از گفتگوی عباس عبدی با روز در باره سیاست هسته ای ایران.