تاجیکستان کشوری دو زبانه: به عنوان ناظر همراه با زرینه خوشوقت در یک کنفرانس خبری شرکت می کنم که آسیا پلاس از قدرت های بزرگ رسانه ای در تاجیکستان ( صاحب رادیو اف ام، خبرگزاری، هفته نامه) برگزار می کند تا برنامه خود را برای مسابقه پرطرفدار انتخاب ترانه سال معرفی کند.

حضور خبرنگاران جوان که تقریبا همگی دور و بر ۲۵ سال سن دارند مرا خوشحال و شگفت زده می کند. نیم آنها دختران جوان تحصیلکرده در روزنامه نگاری اند. فعال و با چشمان پرسشگر و پرنشاط. و خوش پوش! از دوسال پیش که اینجا بودم تعداد روزنامه ها بیشتر شده است. البته هفته نامه باید گفت. هنوز هیچ روزنامه واقعا روزانه وجود ندارد. همین به این روزنامه نگاران مجال می دهد که انرژی شان را در چند جا به کار گیرند. بیشتر آنها برای چند هفته نامه و گاه ۵-۶ هفته نامه می نویسند. جمیله حسین دختر روزنامه نگار فقید مقصود حسین یکی از آنهاست. از دوستداران ایران است. می گوید برای فوق لیسانس به ایران می رود تا در خبرگزاری جمهوری اسلامی کار و تحصیل کند. می گویم عالی است. ایران بهترین روزنامه های منطقه را دارد. حمایت ایران و مقامات ایرانی از این جوانان برایشان شوق آور است. ایران برای خیلی از آنها کعبه آمال است. کشوری بزرگ و ثروتمند و همزبان با آوازه ای که کنجکاوی برانگیز است.

کنفرانس خبری بیشتر به روسی می گذرد. گاه نیز پرسش و پاسخی به فارسی. با خود فکر می کنم بالاخره زبان رسمی تاجیکستان روسی است یا فارسی؟ اما در واقع زبان روسی زبان مشترک خبرنگاران اینجاست مثل انگلیسی در جاهای دیگر. تعدادی از نشریات معتبر تاجیکستان به روسی منتشر می شوند و خبرنگاران آنها هم اصولا روس های شهروند تاجیکستان اند. به نظرم درست تر آن است که تاجیکستان را یک کشور دوزبانه حساب کنیم نه فقط یک کشور فارسی زبان. اگر آن را فقط فارسی زبان حساب کنیم تصور ما از جامعه و واقعیت های تاجیکستان به خطا خواهد رفت. (از: بخش پنجم گزیده یادداشتهای سفر به تاجیکستان و ازبکستان، کارگاه)