چگونه پست مدرن بنویسیم و حرف بزنیم: اهمیتی ندارد که شما از پست مدرنیسم چیزی ندانید، مهم این است که بتوانید به “زبان پست مدرن” سخن بگوئید. حتما برایتان پیش آمده که بخواهید دیدگاهی فرهنگی یا اندیشه‌ای خردمندانه را در جمعی از افراد فرهیخته مطرح کنید، اما حس می‌کنید که به نظر شما توجه نمی‌کنند یا خودتان را به اصطلاح “تحویل” نمی‌گیرند. علتش بی گمان این است که هنوز یاد نگرفته اید به زبان پست مدرن حرف بزنید.

اولین چیزی که باید توجه کنید این است که در محافل سطح بالا زبان واضح و روشن به کار نمی‌آید. این بیان صاف و ساده متعلق بود به عهد مدرنیته، که دورانش سپری شده است. زبان پست مدرن با انواع و اقسام شگردها و فوت و فن‌های زبانی ادا می‌گردد. این نوع زبان آوری البته کار سختی است و هر کسی از عهده آن بر نمی‌آید، اما به نظر من یک راه حل ساده دارد و آن هم استفاده از زبانی پر پیچ و خم است. فرض کنیم قصد دارید این جمله را بیان کنید: “باید به نظر مردم بیرون جوامع غربی توجه کنیم تا از مسائلی که بر ما اثر می‌گذارند، آگاه شویم.” این جمله البته هیچ عیبی ندارد، اما اصلا گیرا نیست. مثلا از واژه “نظر” شروع کنیم. این واژه خیلی پیش پا افتاده است. به زبان پست مدرن باید بگوئیم: “صدا”، و از آن بهتر “آوا” است. اما اگر بخواهیم پست مدرن ناب باشیم، باید بگوئیم: “گستره چند آوایی”! اینجا بد نیست یک صفت شیک هم به عبارت اضافه کنیم، چیزی مانند “بینامتنی”. عبارت “مردم بیرون جوامع غربی” هم از آن حرفهای بی رنگ و بو است. بهتر است به جای آن بگذاریم: “فراشدهای پسااستعماری.”

چیز مهمی که نباید فراموش کنید این است که در زبان پست مدرن، در کنار مفاهیم آشنایی مانند نژادپرستی و سکس گرایی و پیرآزاری، به یک سری اصطلاحات چندپهلوی پیچیده نیاز دارید، مانند نرینه – کلام محوری (که عبارتست از مردگرایی جنسی درآمیخته به علم کلام سنتی). فعلی که در جمله به کار برده ایم نیز زیادی “رو” و سرراست است و باید فکری به حال آن کرد. به جای “اثر می‌گذارند” می‌توان افعال جالبتری گذاشت، مثلا چه اشکالی دارد که بنویسیم: “بنیاد هستی شناختی ما را قالب بندی می‌کنند.” بله، خیلی بهتر است! می‌بینید که از آن جمله بی رمق قبلی، به این عبارات گوش نواز پست مدرن می‌رسیم: “باید به گستره چند آوایی بینامتنی که از فراشدهای پسااستعماری برمی خیزد، گوش فرا دهیم تا از بنیادهای نرینه – کلام محورانه‌ای که بنیاد هستی شناختی ما را قالب بندی می‌کنند، آگاه شویم.”

گاهی پیش می‌آید که شما برای تدوین یک متن پست مدرن وقت کافی ندارید یا از اصطلاحات و برابرنهاده‌های تازه بی خبر هستید. هیچ اشکالی ندارد! به یاد داشته باشید که شما می‌توانید حرفهای بی معنی هم بگوئید، به شرط آنکه بدانید چطور بگوئید. مثلا اگر خواستید به سرعت برق یک متن پست مدرن سرهم کنید، پیشنهاد می‌کنم تا آنجا که می‌توانید پیشوندها و پسوندها و معترضه‌های گوناگون را در کنار انواع و اقسام نقطه گذاری‌های جورواجور به کار بگیرید. برای پرهیز از اتلاف وقت توصیه می‌کنم یک جدول رسم کنید با سه ستون. در ستون اول پیشوندهای مفید را بگذارید: پیشا، پسا، بینا، ورا، فرا و غیره…. در ستون دوم پسوندهای اسم ساز را ردیف کنید: گرایی، ستایی، سالاری، پرستی، ستیزی، زدایی، باوری، مداری، مندی و غیره…. در ستون سوم یک سری صفت‌های تخصصی درج کنید، با استفاده از نام نظریه پردازان پست مدرنیسم. با اسم بنیادگذاران این جنبش می‌توان دهها اصطلاح فنی ساخت: بارتی و بارتگونه (از رولان بارت)، فوکویی و فوکوگرایی (از نام میشل فوکو)، دریدایی و دریدامآبی (از نام ژاک دریدا) الخ… ( نقل از: استفن کتز/ برگردان علی امینی: چگونه پست مدرنیسم بیاموزیم؟، ایران امروز؛ و اگر هم به متن اصلی علاقه مند هستید:  How to speak and write postmodern)